Insulina i insulinooporność
Insulina to jeden z najważniejszych hormonów w naszym organizmie. Bierze udział w kluczowych procesach fizjologicznych – m.in. gospodarce węglowodanowej i regulowaniu poziomu cukru we krwi. Anomalie w jej ilości i funkcji stanowią podłoże coraz powszechniejszej choroby cywilizacyjnej – cukrzycy. Jaki jest mechanizm działania insuliny i kiedy dochodzi do jego zaburzenia, czyli insulinooporności?
Drogowskaz dla cukru
Komórki beta (β) wysp trzustki wytwarzają hormon o nazwie insulina. Jest ona przekaźnikową cząsteczką białkową, która pełni w naszym organizmie wiele ważnych funkcji. Większość z nich jest związana z energetycznymi przemianami w ustroju, które pozwalają nam właściwie przyswajać składniki odżywcze, wbudowywać je w struktury naszego ciała, metabolizować i utrzymywać prawidłową wagę. Od insuliny zależy bowiem, czy cukier, który dostarczamy naszemu organizmowi  wraz z posiłkiem przeniknie do komórek tłuszczowych, mięśniowych i wątrobowych czy też będzie blokowany i pozostanie w krwioobiegu. Rolę insuliny można porównać do kierującego ruchem policjanta, który wskazuje, gdzie mają trafić spożyte przez nas węglowodany. W efekcie decyduje ona o poziomie stężenia glukozy we krwi, czyli tzw. glikemii.
Insulina-Wielozadaniowy hormon
To nie jedyna funkcja insuliny. Hormon ten odpowiada też m.in. za magazynowanie cukru w postaci tzw. glikogenu wątrobowego, przekształcanie glukozy w komórkach tłuszczowych na zapasy tłuszczu, napływ aminokwasów do mięśni, przez który nasila się synteza białek, regulację apetytu i uczucia głodu, a także dystrybucję potasu w naszym organizmie. Wpływ na glikemię pozostaje jednak wśród jej zadań kluczowy. Gdyż niewłaściwy poziom glukozy we krwi może prowadzić do cukrzycy, niewydolności poszczególnych narządów (w tym zwłaszcza nerek, oczu, serca i naczyń krwionośnych), uszkodzenia mózgu, śpiączki, a nawet śmierci. Według szacunków ONZ cukrzyca należy do czterech najgroźniejszych chorób, które zabijają ludzkość. Chorobowe procesy przebiegają jednak wieloetapowo. Im szybciej je zdiagnozujemy i podejmiemy działania naprawcze, tym większa szansa, że zachowamy zdrowie.
Jeden mechanizm – wiele schorzeń
Do stanu przedcukrzycowego, a w rezultacie do cukrzycy może doprowadzić wiele czynników (m.in. błędy żywieniowe, otyłość, przyjmowane leki, przewlekła niewydolność nerek). Coraz częściej wyróżnia się jednak wśród nich insulinooporność (insulin resistance – IR). Termin ten określa sytuację, gdy dochodzi do obniżenia wrażliwości tkanek na insulinę pomimo jej normalnego lub podwyższonego stężenia. Dochodzi wtedy do podwyższenia poziomu glukozy we krwi do hamowania jej wychwytu   krwioobiegu. Insulinoopornośc rozwija się bez zauważalnych objawów klinicznych. Pacjenci z reguły skarżą się tylko na łatwe przybieranie na wadze. Otyłość to jeden z pierwszych objawów klinicznych insulinooporności. Kolej to stan przed cukrzycowy i cukrzyca. Konsekwencją nie leczonego stanu insulinooporności sa kolejne powikłania w postaci zespołu metabolicznego, chorób układu sercowo-naczyniowego, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, i inne.
Referencje
- Maciej T.Małecki. Otyłość – insulinooporność – cukrzyca typu 2, Kardiologia Polska, 2006
- P.Wesołowski, Z.Wankowicz, Insulinooporność – metody rozpoznawania i następstwa kliniczne, Nefrologia i Dializoterapia Polska , 2011- 15 , Nr 4
- L.Czupryniak, Praktyczne możliwości zapobiegania cukrzycy u osób ze stanem przedcukrzycowym, Nowości Przemysłu Farmaceutycznego, ISSN 2084-4441, 2015.
- El-Ashmony SMA, Morsi HK, Abdelhafez AM, Effect of zinc supplementation on glycemic control, lipid profile, and renal functions in patients with type II diabetes, Journal of Biology, Agriculture and Healthcare , ISSN 2224-3208 (Paper) ISSN 2225-093X (Online), Vol 2, nr 6, 2012.
- E.Stanek-Misiag, Otyłość a insulinooporność, Medycyna Praktyczna, wywiad z Dr Monika Karczewska-Krupczewska, https://www.mp.pl/cukrzyca/wywiady/213102,otylosc-a-insulinoopornosc, dostęp z dnia 04/10/2019
- STRATEGIA PREWENCJI I LECZENIA CUKRZYCY W POLSCE 2015-2025/Mapa potrzeb cukrzycy w Polsce, http://ippez.pl/wp-content/uploads/2019/03/Cukrzyca-20251.pdf